Cotilleos na era dixital: transición hacia o ciberacoso

As redes sociais e internet son armas que maximizan os efectos das murmuracións e rumores de maneira exponencial. Convértense en cibercotilleos . Si hai algúns anos practicamente o único medio polo que se propagaban era a boca a boca agora existen ferramentas globais que poden pór na fala da xente un rumor en poucos segundos.

O maior problema de verse envolvido nestas murmuracións é que en moi contadas ocasións é contrastado e dáse por certo simplemente pola validación social que supón estar en boca de tanta xente, prodúcese o chamado rumbo cognitivo de arrastre. A masa social arrástranos a crer algo que non ten porqué ser certo e que está a afectar directamente a acódea vítima de rexoubar á que se lle pon unha etiqueta que seguramente nin se mereza.

Como falabamos en leste outro artigo sobre os rumores, a definición de rumor ou murmuración é: crenza que se transmite como certa sen medios probatorios que a demostren.

>> Artigo relacionado: Rumores: factores e funcións.

Ciberacoso, a ameaza dixital

O problema vai a máis cando o que podería quedar só nun cibercotilleo ou ciberrumor (como máis guste chamalo) dan lugar a condutas de acoso cara á vítima. Nace así o termo ciberacoso, que se produce cando existen ameazas, inxurias, humillacións ou calquera tipo de molestia dunha persoa contra outra a través de medios dixitais. A tecnoloxía que tan boa é para propagar información en positivo tamén pode utilizarse

O termo ciberacoso é usado de forma xeral cando se trata de persoas adultas tanto o acosador como a vítima, cando ambos son menores de idade é coñecido como ciberbullying.

>> Artigo relacionado: Facebook pode deprimirche, segundo a ciencia.

Do cibercotilleo ao ciberacoso

Nun estudo recente da Universidade de Córdoba (España) un grupo de investigadores analizaron a relación existente entre a propagación dos cibercotilleos e o ciberacoso atopando unha relación directa entre ambos tras preguntar a 866 alumnos de entre 10 e 13 anos de idade utilizando para iso os cuestionarios Cybergossip-Q-Primary e o Cyberbullying Intervention Project Questionnaire. 

Entre as conclusións deste estudo é importante mencionar que un dos factores máis importantes nesta relación é que no proceso de comunicación dixital non existe comunicación non verbal (nin paralenguaje). Así, un comentario que non pretende facer dano pode converterse nunha mala interpretación do receptor da mensaxe ao carecer de contexto, propagando un rumor malintencionado que derive en ciberacoso.

Doutra banda, o feito de poder almacenar a información facilita a súa difusión en calquera outro momento facéndoo perdurar no tempo, así como a posibilidade de editar o contido para maximizar o seu efecto tóxico. A falta de control sobre a información que existe en Internet pode propiciar o seu uso malintencionado.

Mentres que un rumor cotián pode chegar a desaparecer diminuíndo os efectos sobre a vítima, o rumor dixital pode mesmo repetirse noutras ocasións polo que o sufrimento da vítima mantense e a súa frustración ante a incapacidade de saír del aumenta.

Noutras ocasións, a desinhibición social e o anonimato que poden proporcionar as redes sociais unido a unha falta de empatía con acódea vítima pode desencadear neste tipo de condutas de acoso nas que mesmo os acosadores parecen gozar facendo dano, tal e como explicamos en leste outro artigo.

>> Artigo relacionado: Perfil psicolóxico de troll e hater en internet.

Como evitar o ciberacoso

En primeiro lugar, manter un estilo comunicativo asertivo axudaranos como medida preventiva xeral acompañada doutras medidas como poden ser:

• Si es menor, comunica inmediatamente a un adulto de confianza (pais, profesores, etc.) a situación que estás a vivir. Tranquilo, vanche a entender e axudar. E si es un adulto tamén contar a situación que vives.
• Non responder ante provocacións. >>Artigo relacionado: 7 técnicas psicolóxicas para non discutir.
• Controlar a quen lle damos os nosos datos de contacto.
• Realizar procuras en internet dos nosos propios datos (egosurfing). Buscar o noso nome, teléfono e outros datos de contacto delicados.
• Ter actualizados os antivirus e devasas do noso sistema operativo.
• Non borrar as probas do acoso: texto ou imaxes con ameazas, cadeas de emails, chamadas perdidas, etc. Poden ser útiles en caso de denuncia.
• Non usar avatares ou fotos de perfil que poidan incitar ou provocar, así como non subir publicamente calquera tipo de fotos nese sentido.
• Ler as condicións de uso das comunidades.
• Revisar a privacidade das redes sociais. Toda.
• Ignorar ou bloquear a quen che moleste, en caso de ser grave e reincidente gardar as mensaxes mesmo sen lelos para non caer na provocación.
• Revisar as regras de netiqueta en Internet:
  1. Respecto e boa educación.
  2. Comportamento natural en Internet, como na vida real.
  3. Coñece o lugar do ciberespazo (saber si é unha rede social, si é público ou non, etc.)
  4. Respecta o tempo dos demais. Non por estar en Internet ten tempo infinito para contestarche.
  5. Redacta de forma correcta as túas mensaxes. Así evitarás malos entendidos. Utiliza si é necesario emoticones para salientar.
  6. Respecta a privacidade dos demais. Borra os teus datos persoais e o historial si usas un computador público, e si ves os doutra persoa non os uses.
  7. Mantente lonxe de discusións sobre temas que non dominas.
  8. Non xulgar aos demais polos fallos. En Internet, todos somos humanos igualmente.

Lembra que esta é unha información xeral e que debes acudir a adultos de confianza e denunciar as situacións. Si coñeces algún caso de ciberacoso non dubides en condenalo, a sensibilización e a educación no manexo de novas tecnoloxía é cousa de todos. Pensa en esto a próxima vez que mandes unha foto por Whatsapp a un grupo.

_

Referencias:

López-Pradas, Inés C., Romeira,Eva M., Casas, José A., Ortega-Ruiz, R. (2017). Cybergossip and cyberbullying during primary school years. Psicología Educativa, 23(2), 73-80, ISSN 1135-755X. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1135755X17300246.