Tratamos de entender aos demais cando en realidade non nos entendemos nin a nós mesmos. O primeiro paso para comprender aos demais é tomar autoconciencia e autoconocimiento persoal. Estes son os alicerces básicos do desenvolvemento da intelixencia emocional: coñecer nosa propia personalidade, as nosas emocións e como as presentamos ante os demais. Só así poderemos potenciar a nosa intelixencia emocional aproveitando os recursos e oportunidades porque seremos conscientes delas, porque seremos capaces de comprender nosa propia realidade.

Sacámonos cheas de selfies co noso móbiles pero, realmente sabemos quen está detrás dese selfie?

Tomando autoconciencia.

A autoconciencia é a capacidade de recoñecer nosas propias emocións e como afectan ao noso estado de ánimo e por conseguinte a como nos comportamos debido a elas. Trátase de tomar perspectiva sobre os nosos propios actos e pensamentos de maneira consciente, é o primeiro paso para poder cambiar ou regular o noso comportamento e mellorar, regular ou cambiar condutas inadecuadas ou a expresión das emocións.

>> Artigo relacionado: Autoeficacia profesional, un empuxón cara ao éxito laboral.

Como me coñezo ao meu mesmo?

Conseguir un profundo coñecemento dun mesmo non é sinxelo, pero tampouco imposible. Necesítanse certa capacidade de autocrítica que podemos basear na consecución destes obxectivos:

1. Coñecer que tipo de emocións estás a sentir e por que as estás sentindo. 

Recoñecer emocións básicas adoita ser bastante sinxelo, todos sabemos cando estamos tristes, alegres ou sorprendidos, a non ser que teñas alexitimia. Con todo con isto non é suficiente, debemos esforzarnos en coñecer os matices das emocións xa que das emocións básicas derívanse gran cantidade de emocións secundarias cada unha cos seus respectivos matices. Canto mellor coñezamos as nosas emocións máis evolucionadas mellor saberemos as causas da súa orixe. Si queres saber como se desenvolven as emocións unhas doutras che recomendo visitar este artigo: A roda das emocións, de Robert Plutchik.

2. Relacionar a emoción co comportamento e o pensamento. 

Si non somos capaces de relacionar o que estamos a sentir co que estamos a facer entraremos nun bucle de confusión mental e emocional que pode afectarnos tanto psíquicamente como fisicamente. As emocións están directamente relacionadas co sistema nervioso, endocrino, muscular e por suposto coa nosa expresión facial, movementos corporais ou o noso ton de voz.

Si somos capaces analizar o que sucede no noso organismo cando nos vemos influenciados por unha determinada emoción mellor saberemos controlala. Por exemplo, cando sentimos ira acelérase o noso ritmo cardíaco coa súa repercusión nos instintos máis impulsivos.

>> Artigo relacionado: Mellora a túa autoestima, fonte do noso benestar persoal.

3. Percibir o modo en que os teus sentimentos afectan á túa vida persoal e laboral. 

Outro dos obxectivos da autoconcienciación é percibir como están a afectar ao noso rendemento persoal os nosos pensamentos e emocións. Por exemplo, darse conta de que cando estamos enfadados baixa o noso rendemento laboral ou ser conscientes de que os nosos estados de ira afectan ás nosas relacións interpersoais.

4. Ser consciente dos teus valores e obxectivos.

Chamamos valores á maneira de pensar e actuar que ten cada persoa directamente relacionados coa personalidade. Os valores constrúense ao longo da vida e poden varias en función de determinas variables como a idade, o status social ou o nivel económico.  Recoñecer os valores cos que nos rexemos na nosa vida é parte do proceso de toma de autoconciencia.

Así mesmo, en relación á escala de valores establecemos unha serie de obxectivos persoais. Estas metas fan referencia aos logros que queremos alcanzasr nos diferentes contextos da nosa vida. É importante, por tanto, recoñecer cales son estes obxectivos para poder facelos realidade, para iso é necesario que teñan certos requisitos: ser específicos, ser claros e entendibles, ser realistas, ser medibles e deben estar establecidos nun período temporal determinado.

Escala da Conciencia Emocional

O proceso polo que entendemos as emocións e aprendemos a xestionalas foi definido por Claude Steiner (2011) mediante a escala da conciencia emocional que se resumen en 7 etapas:

1. Embotamiento emocional: nesta primeira etapa a persoa non parece sentir nada, aínda que poida que os demais poden percibir algo polas reaccións fisiológicas que comezan a manifestarse na persoa. Por exemplo, si alguén experimenta un estado de ansiedade comezará a suar ou estará pálida, aínda que aínda non saiba que lle está pasando.
2. Sensacións físicas: a persoa comeza a notar as súas reaccións corporais, pero aínda non as asocia cunha emoción concreta. Esta etapa e a anterior poden dar lugar a situacións de desconcerto xa que, ao non percibir a propia emoción, a reacción pode non ser consecuente.
3. Caos emocional: a persoa percibe a emoción de forma consciente, pero percíbea unicamente como un alto nivel de enerxía que non se comprende nin se pode expresar con palabras.
4. Diferenciación: a persoa xa é consciente das emocións básicas e da súa intensidade.
5. Causalidad: a persoa comprende a causa das súas emocións e os acontecementos que as desencadean.
6. Empatía: unha vez superadas as fases anteriores, a persoa é capaz de abrirse aos demais e comprendelos.
7. Interactividade: no último nivel é capaz de intuír como interactúan as emocións na súa relación cos demais e consigo mesmo.

>> Artigo relacionado: Os grupos de encontro, de Carl Rogers.

O proceso de recoñecemento das emocións, esixe realizar un nivel de autocrítica moi elevado que en moitas ocasións necesita dun apoio externo dun profesional que saiba guiarche na procura das túas propias emocións.

Referencias: Steiner, C. (2011). Educación Emocional. Sevilla: Jeder Libros.