A sensación de ascender de categoría é o máis similar a un orgasmo deportivo. Non tiña pensado escribir sobre este tema, pero esta semana produciuse un deses milagres deportivos onde un humilde equipo ascende á máxima categoría do deporte nacional.
O O’Parrulo Ferrol F.S., dirixido polo excelente adestrador (e amigo) Diego Ríos, levou a un equipo que empezaba a tempada co obxectivo da permanencia a conseguir o ascenso a a Primeira División española, a mellor liga do mundo de futsal (felicidades!). Como diciamos ao principio, a sensación emocional e de satisfacción deses xogadores, corpo técnico e directiva quizais sexa o máis parecido a un orgasmo. Máis adiante falaremos disto.
Cabe recalcar que o éxito do Parrulo Ferrol conseguiuse co menor dos orzamentos da Segunda División, o que é claro indicio de que a motivación tanto de xogadores, corpo técnico e directiva é preferentemente intrínseca (interese ou pracer persoal) e non extrínseca (motivación externa, diñeiro, fama…). Conseguir iso non é nada fácil e por iso puñamos de exemplo de líder dun equipo a Diego Ríos en leste outro artigo sobre diferenzas entre un líder e un xestor de grupos.
>> Artigo relacionado: Técnicas de incremento da motivación.
Ascender, orgasmo deportivo.
Primeiramente, rectifico o de milagre, foi froito do gran traballo e a capacidade de crer nas posibilidades propias. Falabamos hai unhas semanas sobre isto mesmo. En psicoloxía, a esta capacidade chámaselle autoeficacia percibida, que é a crenza e nosas propias posibilidades para conseguir un reto ou unha meta nova. É unha das bases do éxito profesional e levado ao terreo deportivo poderiamos falar pois de autoeficacia deportiva. Podes saber máis sobre ela facendo click aquí.
>> Artigo relacionado: Autoeficacia profesional: un empuxón cara ao éxito laboral.
A superación de retos pequenos é unha das mellores formas de conseguir éxitos maiores, pouca xente está capacitada para lograr o éxito inmediato sen caer no intento. Con todo, si logramos subir un primeiro chanzo, quizais ese pequeno reforzo sírvanos de motivación suficiente para seguir subindo escaleiras. A dirección por obxectivos, o seu correspondente retroalimentación e o sentimento de eficacia que xera nos xogadores faralles sentir esa necesidade de ir a máis, todos queremos máis.
> Artigo relacionado: Como motivar aos empregados? Motivacións básicas.
É un efecto similar á adicción, actívase o sistema de recompensa do cerebro e queremos que siga activo e para mantelo cada vez necesitaremos máis cantidade de reforzo. Gañar engancha. Pero ollo, para iso o adestrador necesita establecer metas suficientemente motivantes para os deportistas e iso require de certa planificación e coñecemento das necesidades dos seus xogadores, xa que non todos funcionan igual. Podes aprender máis sobre como facelo en leste outro artigo picando aquí e aquí.
En ambos os casos, existe un reforzo, pero son diferentes. Para explicalo imos apoiarnos na psicoloxía conductual e máis concretamente en o condicionamento operante.
No caso da permanencia na categoría o que se produce é un reforzamento negativo, é dicir a motivación dos xogadores é a evitación dun estímulo aversivo (o descenso).
Ademais, é moi diferente a satisfacción de conseguir unha permanencia durante a liga regular que durante un play-off de descenso. O motivo é que a a continxencia (probabilidade) do feito conseguido úneselle a contigüidad do estímulo. Durante a liga regular, pérdese esa contigüidad e o reforzamento vólvese máis distante no tempo. A non ser que te salves na última xornada. Como se pode apreciar, celébrase máis a permanencia os equipos que a logran na última xornada in extremis que os que o fan a falta de máis xornadas. A activación de o sistema de recompensa (do neurotransmisor dopamina) ten a culpa.
Cando ascendemos de categoría sucede unha cousa parecida, pero incrementada pola consecución do obxectivo positivo, a vitoria (a recompensa). O que sucede neste caso é un proceso de reforzamento positivo. A aprendizaxe refórzase polo feito de manter unha conduta adecuada e conseguir o premio merecido. Dannos o caramelo (premio) por habernos portado ben. Por iso, falabamos antes da consecución de pequenos obxectivos como medida de reforzo adaptado ás necesidades.
>> Artigo relacionado: Como establecer metas motivacións por parte do adestrador.
Cada vez realizaremos mellor as condutas necesarias para lograr a recompensa e cada vez quereremos máis recompensa. No deporte, as condutas que se aprenden como desencadenamentos de recompensas son aspectos de adestramento (físico e técnico-táctico), disciplina e outras medidas que se verán reforzadas polo feito de gañar. Ademais, cando se producen situacións de ascenso normalmente téñense máis estímulos reforzadores como poden ser os ambientais (maior afección) ou, porque non dicilo, as curmás económicas.
Si, gañar sempre é mellor que perder, simplemente porque reforza máis. Outro día falaremos sobre aquilo de veunos ben perder”, en serio prefires perder? Seguro? Unha cousa é perder e outra cousa é xerar resiliencia ante adversidades, non buscas perder, buscas a recompensa, a vitoria.
>> Artigo relacionado: Resiliencia: factores de mellora.
Como sucede no caso da permanencia, cando o ascenso prodúcese durante a liga regular as sensacións son diferentes a cando se conseguen gañando unha final na que a contigüidad da recompensa aumenta. Por tanto, é o mesmo que pasa cun orgasmo, gústanos telos porque a recompensa (pracer) é inmediata á conduta realizada.
Ascender, o gran orgasmo deportivo.
