Psicoloxía e teatro, unha relación bidireccional

A psicoloxía estuda o comportamento e procesos mentais das persoas e a representación deses comportamentos é o que se consegue a través do teatro e as artes escénicas. Ese é o principal motivo polo que a psicoloxía aplicada ao teatro e o teatro aplicado á psicoloxía son unhas das sinerxías nas que atopamos unha retroalimentación para ambas as disciplinas moi clara e evidente.

O teatro é a representación da vida e a psicoloxía é a que a tenta explicar, coñece como funciona a mente humana fará mellor aos actores e actrices; e utilizar a representación teatral será unha ferramenta de gran valor para aplicalo como técnica para a mellora das persoas que necesitan afrontar algún tipo de problema ou mellorar o seu nivel de vida.

O teatro aplicado á psicoloxía

O teatro é utilizado en psicoloxía a través de diferentes técnicas de role playing ou a través de técnicas de dinámica de grupos como o psicodrama para escenificar situacións e contextos que crean un conflito difícil de resolver para a persoa. Este afrontamiento dun problema faise de maneira controlada, polo que os riscos que asume o afectado asemellaranse á realidade e á intensidade e tensión que se supoñen, pero nun ambiente no que a persoa se poderá sentir máis libre para expresarse.

Un psicólogo que teña a suficiente creatividade e consiga involucrar ao seu paciente/cliente na temática e narrativa a tratar, relacionada co problema basee, terá unha fonte de información e de respostas por parte da persoa que serán de gran axuda nos procesos xa sexan terapéuticos no tratamento de trastornos de todo tipo, como en procesos de desenvolvemento persoal e mellorar de intelixencia emocional ou comunicación.

| Artigo relacionado: O psicodrama, unha terapia grupal creativa

As principais vantaxes de aplicar o teatro nas sesións de psicoloxía

• Supón un afrontamiento dunha situación nun ambiente controlado.
• Exponse á persoa asumir certos riscos, pero sabéndose que non son reais, polo que axudará no proceso de integración en situacións máis naturais.
• A persoa debe interpretar o seu papel con certa intensidade, sentimentos e emocións, pero sen a tensión propia dunha situación real.
• Esperta o lado máis curioso e creativo da persoa.
• Permite representar situacións de vulnerabilidade e control emocional.
• Segrega neurotransmisores de maneira natural, moi parecido á realización dun deporte ou actividade física. Dopamina, endorfina, serotonina e oxitocina tenderán a restablecer un equilibrio mental apropiado.
• Require dunha gran coordinación cognitiva e de procesos atencionales, memoria e procesamiento da información que se pode utilizar como ferramenta de estimulación cognitiva.
• A liberación desta enerxía emocional e cognitiva supón un gran pracer para a persoa, ao superar un reto que pode ser adaptado ás súas necesidades persoais.
• Mellora as capacidades sensoriais e de aprendizaxe.

A psicoloxía aplicada ao teatro

Como diciamos antes o teatro e a psicoloxía é unha relación bidireccional que se nutre a unha da outra. Así como a súa aplicación pode servir de axuda en procesos terapéuticos, é de gran axuda para un actor ou actriz coñecer e porse en mans dun psicólogo que lle ensine a manexar a súa principal ferramenta de traballo: a expresión.

Entre os beneficios de aplicar a psicoloxía ao traballo da representación escénica, do mesmo xeito que sucede en facelo noutras ramas como pode ser nos deportistas son, entre outros:

• Mellora da intelixencia emocional: autocontrol emocional, empatía, habilidades sociais, automotivación, asertividad, autoconsciencia emocional, etc.
• Control da ansiedade social ou o medo escénico.
• Aprendizaxe da relaxación e as súas técnicas máis efectivas.
• Mellora das habilidades comunicativas: linguaxe, paralenguaje, kinestesia, ton de voz.
• Mellora dos procesos atencionales, tanto para executar o texto e a representación en si como para aprender a concentrarse deixando de lado ao público.
• Aprendizaxe de técnicas de influencia social para mellorar a interacción co público.
• Potenciar a memoria e as habilidades de lectura, estudo e aprendizaxe dos textos e guións de maneira máis áxil.
• Aplicar a psicoloxía para a propia orientación profesional e a conciliación laboral-persoa e educativa do actor ou actriz.
• Establecer técnicas de mellora da creatividade, a improvisación e a espontaneidade.

| Artigo relacionado: Desenvolver a creatividade: técnicas para a mellora do pensamento creativo

A cultura como fonte do progreso persoal e social

A cultura, como a educación, é o que sostén a unha sociedade e a que fomenta o seu progreso e evolución. Sen esa parte máis creativa, sen esa curiosidade, a nosa especie seguiría vivindo nas cavernas. Desde que os primeiros homes decidiron empezar a facer sombras con luces, pintar as paredes e tentar expresar aquilo que lles ocorría no seu día a día empezáronse a transmitir ás xeracións posteriores nosa capacidade de evolucionar.

A cultura é o primeiro estímulo para outras áreas como a ciencia ou a economía como fonte de creatividade, impulso e progreso. A cultura ademais de ser un impulsor de talento que se transfire a outras áreas cumpre tamén unha importante función na nosa sociedade e que cada día ten máis tempo nas nosas vidas: o lecer. A capacidade de entreter ás persoas, de distraer dos problemas cotiáns e dar paso a novas emocións, de xerar sociabilidad e interaccións entre persoas é algo vital para uns seres tan sociais como os humanos.

Por tanto, grazas a todos os que compoñen o mundo da cultura por seguir crendo e facéndonos felices aos que ao gozamos. En todas as súas formas creativas: teatro, cine, pintura, escultura, videoxogos ou mesmo deporte como forma de cultura.

Grazas por facer arte. Grazas por manter a mente humana esperta.

Primeiro Congreso Virtual de Artes Escénicas

Si interésache o mundo do teatro estás de parabén. Entre o 28 de xuño e o 3 de xullo de 2021 celébrase o Primeiro Congreso Virtual de Artes Escénicas cun gran número de relatores que ofrecerán os seus coñecementos de maneira gratuíta ao longo dos días do congreso. É toda unha honra poder colaborar con esta iniciativa a través dunha masterclass que formará parte desta excelente formación. Si queres acceder a todos os relatorios de maneira ilimitada podes inscribirche como membro VIP en leste enlace.

Aquí tes unha pequeña mostra da ponencia de Psicoloxía e Teatro: unha gran ferramenta (Iván Pico, psicólogo):