Relacións de parella e problemas cognitivos: por que non creo na miña parella?

Cando falamos de problemas dentro dunha relación de parella é moi habitual que moitos deles estean relacionados cunha mala xestión das expectativas ou mala interpretación cognitiva de determinadas situacións. Isto dá lugar a falsas atribucións ou valoracións dos comportamentos dun e outro membro da parella que xera problemas de parella recorrentes.

Estas crenzas persoais poden ser creadas con anterioridade á relación de parella actual, xa sexa durante a infancia, adolescencia ou por mor doutras relacións xa sexan de amizade ou de parella, ou ben durante a propia relación actual. Estas crenzas irracionais ou falsas crenzas que se formaron poden crear situacións conflitivas e bloqueos que dean lugar ao fracaso nunha relación presente ou futura.

>> Artigo relacionado: Teoría triangular do amor: os segredos para ser unha parella feliz

Por tanto, é importante aprender a identificar estas crenzas ou rumbos cognitivos relativos ás relacións de parella para mellorar o noso comportamento e reestruturar o pensamento relativo ás mesmas. En moitos casos necesitará da axuda dun psicólogo profesional que o oriente no camiño da reestruturación a través do asesoramento ou a terapia de parella.

Existen tres grandes bloques de aspectos cognitivos a considerar: crenzas ou rumbos cognitivos, expectativas e atribucións (Beese e Stratton, 2004).

Falsas crenzas nas relacións de parella

Os rumbos cognitivos ou crenzas van determinar en gran parte a maneira de desenvolver unha relación xa que a forma de pensar interna e independente da outra acode faranos dubidar ou non da outra persoa en función de determinadas situacións. Estas crenzas inadecuadas xerará comportamentos e pensamentos negativos respecto do que debería basearse unha relación de confianza en parella. Algúns destes comportamentos poden dar lugar a celos irracionais, desmotivación, apatía ou mesmo falta de desexo sexual entre outros.

10 rumbos cognitivos na relación de parella (con exemplos)

1. Inferencia arbitraria. Prodúcese cando se sacan conclusións demasiado rápidas sen evidencias claras respecto diso. Invéntanse os feitos.  Exemplo: Non me contesta ao Whatsapp, seguro que está a ligar con outra muller. 
2. Abstracción selectiva. Sácase fóra de contexto a información recibida resaltando splo os detalles negativos sen ter en conta o positivo. Exemplo: Deixou sen pelos o baño despois de ducharse pero, para unha vez que o fai sería casualidade.
3. Sobregeneralización. Unha situación concreta illada vólvese un modelo permanente para outras situacións similares.  Exemplo: Filomena enganoume, todas as mulleres son iguais. 
4. Adiviñación de pensamento futuro. Identificar como certos pensamentos alleos sen que a otr apersona comuníqueos como tal. Exemplo: Para que lle vou a dicir de saír a dar un paseo si vaime a dicir que non.
5. Magnificación ou minimización. Atribúese maior ou menor importancia a un suceso da que ten realmente. Exemplo:  Non se acordou dos meus aniversarios, iso é que non me quere. 
6. Personalización. Cando se atribúe un suceso externo a un mesmo ou á parella sen probas suficientes de que o feito sexa así realmente. Exemplo: A relación non vai funcionar porque ela non é capaz de comprometerse. 
7. Pensamento dicotómico. Obsérvanse as situacións como un todo ou nada, de forma polarizada ou ben todo é un éxito ou todo é un fracaso sen termo medio. Exemplo: Sempre está a se queixar, nunca quere facer nada…
8. Etiquetación.  Prodúcese cando se utilizan situacións anteriores de fallos ou erros para definir á persoa sen dar a oportunidade de refacela. Exemplo: nunca friega os pratos; nunca me regala nada. Cando igual só sucedeu durante un momento puntual.
9. Visión de túnel. Encerrarse nunha situación relativa ao momento actual e ao estado da relación actual. Exemplo: isto cada vez vai ir a peor. 
10. Explicación nesgada. Trátase dun pensamento suspicaz, unha suposición automática de que a outra persoa actuará dunha determinada maneira durante un conflito de parella. Exemplo: faio adrede, seguro que quere algo a cambio.

>> Artigo relacionado: As 17 distorsiones cognitivas máis frecuentes

Expectativas irreais: a parella perfecta que non existe

As persoas tendemos a ter unha idea ou pensamento sobre o que unha parella debe achegarnos, o que unha parella nos debe brindar e as necesidades que nos debería cubrir de maneira que satisfaga acorde aos nosos pensamentos e ideais. Xeralmente estas expectativas créanse e a través da comparación da parella actual real coa representación da parella ideal, que ademais se ve nesgada coa comparación con outras parellas anteriores ou parellas de amizades ou referentes que se poidan ter.

Esta análise interna da persoa vai realizar de maneira constante unha avaliación e reevaluación da gratificación de actual estado de parella e repercutirá, xa sexa porque está cara a un lado positivo ou un lado negativo da súa representación ideal, nos comportamentos e pensamentos relativos á parella.

Cando existen unhas expectativas excesivas e non se satisfán uns mínimos desexables empézanse a desvalorar ou minimizar as gratificaciones que se reciben da outra parella. Cando se comparou baixo outros ideais irreais que non eran competencia da parella actual culpándoa de maneira inxusta de non ser capaz de satisfacer as necesidades persoais.

A falsa idealización da parella

Esta idealización non compensada crea unhas expectativas non cumpridas por unha crenza persoal individual allea á da outra persoa. Isto ocasiones comportamentos derivados desa frustración tales como enfados, hostilidade ou evitaciones. Isto reducirá paulatinamente a motivación por desenvolver condutas positivas dentro da parella como única e persoal. As relacións son diferentes unas doutras e débese de asumir, coñecer e construír a través delas en conxunto para identificar correctamente cales son as calidades reais da parella, coñecela mellor e manter unha reciprocidad e equilibrio entre ambos. Isto non quere dicir que un teña que dar máis ou menos, senón que cada membro da parella dará até onde sexa capaz de dar en relación á súa forma de ser e personalidade e a outra deberá coñecela e valorala en función desa personalidade propia.

O problema xorde cando a persoa que fai por e para outra persoa non recibe o que as súas expectativas desexan. O correcto é facer e dar o que un desexa sen ter porqué pensar en recibir aquilo que o constructo irreal de parella ideal formouse porque a parella actual non ten porqué ser coa ideal.

O feito de comportarse acorde ás necesidades persoais ou gratificar á outra persoa sen esperar nada a cambio si é positivo a condición de que ambas as persoas gocen dese comportamento aínda que o dunha delas non sexa exactamente o esperado. Por exemplo, un agasallo é un agasallo aínda que un regale máis que o outro. Regalar por esperar que a outra acode regálelle o mesmo ou parecido sería crear unha falsa expectativa e posible frustración si non logra o mesmo nivel de agasallo. O tipo de reciprocidad nos intercambios que mantén á parella non ten que ser igual para un que para o outro e á vez manter a parella en equilibrio igualmente.

Atribucións erróneas

As atribucións de causalidad poden modificar o significado dun determinado comportamento . Os sucesos adoitan darse con certa independencia polo que o que cada membro da parella atribúelle a esa situación poden ser moi diferente. Isto pode ocasionar tensións e repercutir no clima emocional da parella.

As atribucións non sempre son igualmente racionais porque van depender do estado emocional de cada persoa polo que a información pode ser percibida de maneira nesgada.

>> Artigo relacionado: Teoría da prospección de Kahneman: o peso emocional das nosas decisións

Teoría atribucional de Kelly aplicada á relación de parella

Tres aspectos son dos que vai depender a interpretación dun suceso e a súa repercusión emocional e cognitiva:

1. Tipo de atribución: interna ou externa á persoa.
2. Suceso estable ou situacionais.
3. Valoración global ou específica.

Que fan as parellas saudables?

Normalmente, unha parella estable e que se considera nun mellor equilibrio emocional adoita realizar atribucións externas e situacionais a unha situación negativa. Por exemplo: hoxe non quere que vaiamos ao cine porque tivo moitos problemas no traballo. 

Doutra banda, estas parellas máis saudables adoitan realizar atribucións internas e estables aos eventos positivos. Por exemplo: fíxome un agasallo porque se acordou de min, quéreme moito.  

Parellas disfuncionais e atribución

Con todo, as parellas disfuncionais fan o contrario: atribucións internas e estables aos sucesos negativos (exemplo: non quixo ir pasear porque non me valora) e atribucións externas e situacionais aos positivos (exemplo: felicitoume os aniversarios porque llo lembrou Facebook).

As parellas que sofren maiores conflitos adoitan ser as que atribúen unha situación a unha valoración global, interna e estable sendo máis complicado de cambiar este tipo de situacións xa que este tipo de pensamentos adoitan ser viciosos e en bucle. Xéranse máis situacións de externalización da culpa e responsabilidades do problema alleas a un mesmo.

Conclusións

As variables cognitivas só son algunhas das que inflúen nunha boa dinámica de parella e son as máis difíciles de reorientar e recoñecer ao tratarse de algo tan persoal e arraigando nas nosas crenzas mentais individuais. Ademais, debemos ter en conta outro tipo de variables como son as afectivo-emocionais e as variables de comunicación que conformen entre ambas as gran parte da pedra angular dunha boa relación de parella.

O paso máis importante é recoñecer o problema e tomar autoconciencia domesmo , xa non só para arranxar o problema de parella actual senón para mellorar as nosas relacións futuras e privalas de malestares emocionais e cognitivos cara a unha relación de parella saudable e reconfortante. A mellor axuda: acu

_

Referencias e bibliografía:

Beese, A. G. e Stratton, P. (2004). Causal attributions in  delusional thinking: An investigation using qualitative methods. British Journal of Clinical Psychology, 43(3), 267-283.

Hernández, E., Labrador F.J. Olano, S. (2015) Intervención psicolóxica en terapia de parella. Edicións Pirámide Madrid