Psicólogos inventan unha vacina…contra as noticias falsas.

Soa raro, pero é certo. Psicólogos das Universidades de Cambridge, Yale e George Mason están a tentar crear unha vacina cerebral que che inmunice das noticias falsas. Vivimos na sociedade da información e creémonos gran cantidade de noticias de dubidosa veracidade que circulan por medios de comunicación e redes sociais viralizándose como cal virus da gripe. Ese virus xa ten a súa vacina, ou non.

Un dos exemplos máis recentes deste tipo de noticias falsas é a que Javier Cárdenas protagonizou a principios deste mes. O popular presentador de radio e televisión soltou sen máis unha noticia falsa, un bulo, que relacionaba o autismo coas vacinas. O cal é totalmente falso pero que seguramente moitas persoas chegaron a crerse dado o efecto simpatía e  de autoridade que se supón que un presentador debe transmitir. Damos por feito que a noticia é real ao provir desa fonte, sen máis.

>>Artigo relacionado: Rumores: factores e funcións.

Vacina psicolóxica contra as falsas noticias.

O estudo en cuestión, publicado a principios deste ano 2017, denominado Inoculating the Public against Misinformation about Climate Change (en español, Inoculando ao público contra a desinformación sobre o cambio climático) utiliza unha técnica similar ás vacinas convencionais para inmunizar ante as noticias falsas.

En resumo, estes científicos o que fixeron foi estimular o sistema inmune psicolóxico ante este tipo de información de escasa fiabilidade. Mesturaron pequenas doses de noticias fake (falsas) entre noticias documentadas e veraces. Os resultados non foron demasiado esperanzadores, pero até o 13% das persoas que se vacinaron” de forma específica cambiaron as súas opinións sobre as noticias a favor do rigor científico.

O que fai esta vacina” é crear certa resistencia á desinformación, de maneira que a próxima vez que vexamos unha noticia dubidosa, seremos máis susceptibles a ela. É dicir, a vacina afainos a buscar certo grao de veracidade e rigor na noticia e non quedarnos co simple titular.

No estudo científico, presentaron aos 2.000 participantes na investigación dúas afirmacións sobre o cambio climático, unha real e outra falsa. A noticia verdadeira respondía a que o 97% dos científicos estaban de acordo en que o cambio climático era provocado polo home. A falsa dicía o contrario e estaba apoiada (hipoteticamente) pola firma de decenas de miles de científicos americanos (fake). De feito, só o 1% dos asinantes eran persoas expertas e o resto do comunicado estaba “asinado” polas mismísimas Spice Girl e até o gran Charles Darwin (Ai, Darwin si levantases a cabeza e vises en que se converteu a evolución humana!).

As “vacinas” psicolóxicas que estes psicólogos lles presentaron aos participantes foron de dous tipos:

• Vacina xeral: indicóuselles que existían grupos políticos que usaban tácticas enganosas para convencer á xente de que había gran desencontro entre científicos (6,5% de efectividade).
• Vacina específica: analizábase a información falsa (13% de efectividade).

Estas pequenas doses de falsidades entre noticias contrastadas actuaría como reforzo de face á próxima vez que vísemos noticias dubidosas.

“Baseado nunha historia real”…e xa nolo creemos. 

Segundo outro estudo publicado recentemente na revista Journal of Experimental Social Psychology etiquetar unha historia como “baseada en feitos reais” mellora a nosa avaliación sobre a historia e outórgalle credibilidade cando se trata dunha historia pouco comúns.

Estes investigadores atoparon que a etiquetaxe baseada na verdade perdía efectividade a medida que o feito contado tiña unha tipicidad maior. É dicir, que cando nos contan algo do que non temos referencias de experiencias anteriores engadindo “baseado en feitos reais”, tendemos a dalo por veraz. Así de sinxelo lograrse facerlle crer á xente cosas incribles.

As noticias falsas só deberían existir cando o humor e a sátira sexan o obxectivo da mesma, como no caso de O Mundo Today ou LugoNews. Máis dun creuse as súas irónicas historias.

Quen sabe si esta noticia tamén é falsa. Ti que crees?

Por si dubidas dela, direiche que é baseada en feitos reais e que a continuación deixo as referencias aos artigos científicos.

_

Referencias:

Valsesia, F., Diehl, K., Nunes,J.C. (2017). Based on a true story: Making people believe the unbelievable, Journal of Experimental Social Psychology, Volume 71, July 2017, pp 105-110, ISSN 0022-1031. Recuperado o 13 de Xuño de 2017 de http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S002210311630436X

Van der Linden, S., Leiserowitz, A., Rosenthal, S., Maibach, E. (2017). Inoculating the Public against Misinformation about Climate Change. Global Challenges (1), 1600008.Recuperado o 13 de Xuño de 2017 de http://dx.doi.org/10.1002/gch2.201600008