O medo a fracasar é parte importante do medo ao descoñecido (Dyer, 1976). Antes de dar paso a exemplos de medo ao descoñecido explicaremos unha das súas causas: o perfeccionismo. O medo ao fracaso é moi común nas persoas perfeccionistas, que tenden a pensar en obxectivos moi altos e ás veces pouco realistas. En ocasións, isto pode chegar a incapacitar á persoa, a que ese obxectivo quede só nun pensamento frustrado. O propio perfeccionismo paralízaos ante o medo a non ser capaz de realizar a actividade proposta ao nivel desexado. Con todo, o importante é iniciar o camiño e non facelo perfecto. No descoñecido está o descubrimento.
Unha das principais causas do perfeccionismo inmovilizante, ademais da xenética, é crecer nun ambiente no que se valoraban máis os logros que as calidades persoais. O fracaso era visto con grandes consecuencias negativas que se debería evitar, por moi pequeno que fose. Pode ser o caso daqueles pais que chegan a rifar aos seus fillos polo feito de sacar un 9 no canto dun 10 nun exame, sen valorar outro tipo de circunstancias ou o propio esforzo realizado. Nestes casos, a autoestima pódese ver afectada e poderá terminar converténdose nunha autoestima extrínseca, é dicir, supeditada á aprobación dos demais.
As altas expectativas xeradas na contorna familiar (irmáns con éxito; pais exitosos, esixentes e autoritarios; mesmo eloxios constantes que provocarán unha baixa tolerancia ao fracaso, etc.) xerarán unha serie de medos na persoa que o paralizará á hora de acometer calquera tipo de acto, ás veces por moi sinxelo que pareza e manterao na súa zona cómoda de realización, na súa zona de confort. Iso si, unha cousa é estar inmobilizado e outra cousa é que os pensamentos perfeccionistas sigan dentro das súas cabezas, o cal xerará unha gran frustración, impotencia e medo ao fracaso irracional. Desenvolveranse unha serie de distorsiones cognitivas que farán ver o mundo desde unha perspectiva pouco real, como o catastrofismo ou o pensamento dicotómico.
>> Artigo relacionado: As 17 distorsiones cognitivas máis frecuentes.
1. Comer sempre o mesmo tipo de comida. Por que non pides hoxe para comer no chinés?
2. Vestirse sempre igual. Proba a cambiar de estilo de roupa algunha vez.
3. Escoitar sempre o mesmo estilo de música ou ver películas similares. Se non te molestas en coñecer outras formas de arte, tampouco as poderás criticar, non teñas medo a saírche do convencional.
>> >Artigo relacionado: 20 cancións con títulos moi psicolóxicos.
4. Vivir sempre no mesmo barrio ou cidade porque os pais así o elixiron no seu día. Adoitamos ter medo a cambiar o noso hábitat, pero creo que é recomendable para todo o mundo facelo algunha vez para adquirir autonomía.
5. Ler sempre o mesmo periódico, coas mesmas opinións. Este punto pódeo resumir nun vídeo sobre a cámara de eco que subín hai pouco a Facebook.
6. Medo a realizar algunha actividade descoñecida por pensar que o vas a facer mal. Por exemplo, poderías apuntarche a clases de ioga ou dalgún deporte. Pensa que a maioría da xente empeza como ti, sen saber. Ninguén nace aprendido.
7. Medo a viaxar só. Recomendable, fortalece a autonomía. Empeza por unha viaxe pequena, aínda que sexa a unha montaña próxima, unha praia, etc.
8. Medo a ir ao cinema só. Aproveita o punto 3 e ve a ver unha película que non lle gusta a ningún dos teus amigos ao cinema, só. Se ves películas en casa só no cinema é o mesmo pero cunha pantalla xigante e mellor son, cal é o problema?.
9. Non pedir consellos ou axuda por medo a sentirse inferior. Adoita pasar que imos de fortes e de sabelotodos. O compartir debilidades farache máis forte, porque aprenderás novas habilidades.
10. Ir sempre a tomar o café ao mesmo bar. Existen estudos científicos que din que ir ao mesmo bar é bo para a saúde, no entanto, en ocasións vas por inercia. Proba outros bares, se non vas non sabes se trataranche mellor ou peor.
>> Artigo relacionado: Ter un bar de referncia é bo para a saúde, segundo a ciencia.
11. Ir sempre polo mesmo camiño ao traballo (ou a calquera outro sitio). Tenta ser creativo nos teus desprazamentos, coñecerás novos lugares ou quizais unha tenda de roupa nova e apetézache entrar, quizais xurda bo momento para aplicar o punto 2.
12. Conformarse cun emprego seguro aínda que non gústeche demasiado. Isto é moi típico. Dada a crise económica, até é normal ter medo ao cambio, pola inestabilidade que pode supor, pero polo menos podes presentarche a entrevistas de novos traballos e a partir de aí decidir o cambio.
13. Ir sempre de vacacións ao mesmo sitio. É parecido ao momento 4. Con todo, coñecer novos lugares é unha experiencia única. Planificar un novo destino de viaxe é motivador e apaixonante, mesmo ás veces máis que a propia viaxe.
14. Evitar persoas que cualifiques como desviada da media. Por exemplo, evitar a persoas doutras relixións, razas, etc. Tenta corrixir estes prexuízos negativos.
>> Artigo relacionado: Sabes diferenciar entre estereotipos e prexuízos?
15. Medo a pedir en supermercados, cafetarías, etc., descoñecidas por medo a non facelo correctamente. Por exemplo, hai xente que lle dá medo pedir na carnicería porque descoñece como facelo. Asegúroche que o carniceiro che axudará na túa elección. Con todo, a xente adulta adoita ter medo a parecer parvo en situacións tan cotiás.
16. Só facer o que se sabe facer ben, para evitar facer o ridículo. Por exemplo falar sempre do mesmo tema, xogar sempre ao mesmo deporte, etc. Claro, así che autorrefuerzas. Pero, de que serve facer sempre o mesmo? Tenta empezar a falar sobre un tema do que acabas de empezar a ler ou practicar sen ter demasiada idea. É probable que o resto de xente tampouco saiba de que vai o tema polo que estades á mesma altura. Se algún dos receptores da información sabe máis que ti do tema, adquirindo así maior coñecemento, Aprender non é malo e non tes que saber de todo.
17. Dificultade para alterar os plans. As cousas non seguen un patrón estándar universal. Non pasa nada por saírse do planeado nalgunhas ocasións. Tenta por exemplo realizar algunha actividade non planificada, ou que estea mal de forma deliberada, por exemplo entregar un traballo sen estar ben terminado. Non vas ser peor persoa. De feito, o máis normal será que poidas rectificalo posteriormente se é necesario. Outro exemplo práctico é entrar nunha tenda de roupa, probarche unha chea de roupa e saír sen sentirche culpable por non comprar nada.
>> Artigo relacionado: Sentirse culpable non é a solución.
18. Non chamar por teléfono. Ás veces temos medo a unha posible conversación, a non saber como será, por medo a que non sexa o desexado. Chama a esa persoa da que queres saber algo máis. O máis probable é que ao teu primeiro “Ola”, conteste con outro “Ola”. E se non contesta, xa o fará.
19. Sexo sen imaxinación. Sei creativo, proba novas posicións, lugares, etc.
20. Quedar sempre co mesmo grupo de amigos, evitar coñecer xente con outras formas de ver o mundo. Quizais sexa momento de chamar a aqueles amigos da infancia para tomar un café ou quedar coa xente do equipo ou mesmo do traballo, quizais achéguenche outras visións. Terás tempo, se queres, para quedar con todos, xa sexa dunha forma ou outra.
21. Non atreverse a participar nunha conversación con xente estraña por medo ao que dirán. Ás veces inmobilizámonos nas conversacións porque pensamos que os demais son máis intelixentes ou mellores conversadores que nós cando non ten porqué ser así, simplemente quedámonos na nosa zona de seguridade e medo. Tenta manter unha conversación cun descoñecido, sen motivo aparente. É probable que a outra acode tamén queira falar e flúa conversación, senón quere falar non te culpes por iso porque simplemente é que non quere falar e non ten que darche explicacións.
22. Autoculparse por non triunfar en todo o que fas. Os maiores avances da historia proveñen de erros. Do éxito non se aprende, só apréndese do fracaso.
23. Realizar actividades só con aprobación dos demais. Non tes que darlle explicacións a ninguén por facer o que che apetece. É parte dos teus dereitos asertivos básicos.
>> Artigo relacionado: Os 19 dereitos asertivos básicos.
24. Ter medo a ir ao psicólogo. Ás veces as persoas non van ao psicólogo porque teñen medo a coñecer a verdade, a afrontar a realidade. Se tes medos que che incapacitan para conseguir as túas metas reais, non dubides en consultar cun psicólogo. Somos persoas normais, como ti.
_
Referencias:
Dyer, Wayne W. (1976). Your erroneuous zones. Fuck & Wagnalis, Nueva York.
