Goleadas e deporte: como afectan á motivación.

Como evitar as goleadas no deporte, é un dos temas de discusión con máis polémica dentro dos clubs deportivos, federacións e colectivos organizadores de competicións xa sexan de fútbol, futsal, baloncesto, balomano ou o deporte que sexa. É un tema delicado que afecta sobre todo cando os resultados prodúcense en categorías inferiores, abríndose un amplo debate sobre as consecuencias sobre a formación e progresión dos xogadores implicados tanto como para o equipo que recibe a goleada como para o que a encaixa. Pero, como afecta realmente aos nenos estes resultados avultados?

As opinións son diversas pero na maioría dos casos os efectos da goleada son maximizados e mediatizados por axentes externos: medios de prensa, pais e nais dos xogadores, adestradores, etc. Céntrase a importancia no resultado cando no que se debe de centrar é no que realmente sucedeu durante o partido, no xogo en si. É dicir, púidose gañar de goleada perfectamente cumprindo ambos os equipos os obxectivos marcados polos seus adestradores independentemente do resultado. Con todo, sempre haberá alguén que lle saque punta a todo.

>> Artigo relacionado: Por que facemos deporte?

Dito doutra forma, o neno o que quere realmente é xogar e o problema prodúcese cando a un partido dáselle máis importancia a unha causa extrínseca (o resultado) sobre a importancia intrínseca da propia participación no xogo e a aprendizaxe.  É unha etapa formativa e os resultados son a consecuencia da aprendizaxe e non ao revés. Algo estamos a facer mal si ao que lle estamos dando importancia mediática é ao resultado real cando o que habería que analizar é como se produciu ese resultado dentro do terreo de xogo e como inflúe na motivación dos xogadores.

En busca da experiencia óptima.

Vin partidos que terminan en goleadas nos que o equipo que a recibe está igualmente gozando do xogo e aprendendo dentro das súas capacidades. E o mesmo do equipo que termina gañando. En psicoloxía a iso chámaselle ter unha experiencia óptima. 

A experiencia óptima lógrase cando están en harmonía:

1. Os contidos da conciencia persoal. Que responden á pregunta de por que fago deporte? No exemplo da práctica deportiva sería conseguir cumprir os obxectivos que levaron á práctica deportiva: xogar, aprender, socializar, etc.
2. As metas “self” da persoa. É dicir, os obxectivos internos persoais: satisfacción, felicidade e gozar da práctica deportiva.
3. Os obxectivos de aprendizaxe deportiva. Con isto referímonos a cumprir os contidos deportivos fixados xa sexan condución, control-pase, aspectos tácticos ou calquera outro tipo de contido que requira mellora.

Si cúmprense estes obxectivos demostrouse que os deportistas que realizan actividades que non supuñan un gran recoñecemento externo (resultado, diñeiro…) reportaban recompensas intrínsecas polo simple feito do esforzo por conseguir as súas metas persoais. Non o digo eu, dino as investigacións de Mihaly Csikszentmihalyi (1975, 78, 79) un dos máximos expoñentes en psicoloxía que investigou sobre motivación intrínseca.

>> Artigo relacionado: Técnicas de incremento da motivación

Por tanto, para conseguir unha motivación intrínseca necesítase que as características da tarefa realizada proporcione sentimentos de competencia e autodeterminación e que satisfagan necesidades persoais tales como a eficacia, a curiosidade de maneira que proporcionen unha causación persoal. É dicir débese conseguir que os xogadores sexan os axentes causales da propia conduta independentemente da recompensa extrínseca (resultado).

Outórgase por tanto un significado estrutural ao feito de que realizar a actividade en si mesma é o fin (xogar), cando se desvía esta meta a un resultado externo empezan os problemas motivacionales. Si non se cumpren estes puntos e non se consegue a experiencia óptima e encima goleáronche (ou goleaches) é cando algo non está a funcionar ben.

>> Artigo relacionado: A importancia do feedback no deporte.

Fálase de que os nenos pode frustrarse si reciben goleadas e abandonar o deporte pero só será así si non se traballou correctamente os motivos intrínsecos anteriormente explicados. De feito, en moitas ocasións a frustración prodúcese precisamente porque os axentes externos danlle demasiado valor ao resultado (pais, adestradores, medios de comunicación…), polo que realmente está a frustrar ao neno é o non lograr unha meta maximizada por factores externos. O abandono por tanto non é tanto polo resultado senón polas formas. Aí reside a importancia de xestionar un bo feedback cos nosos xogadores e saber comunicar e reforzar debidamente.

Os goles son un reforzo positivo (si márcanse) ou negativo (si encáixanse) pero existen outras variables que deben superar o valor do incentivo do gol para que se siga practicando o deporte de forma causal.

>> Artigo relacionado: Resiliencia: factores de mellora.

Como evitar goleadas?

Non se trata de evitar as goleadas senón de conseguir que o neno aprenda en cada partido e situación, unha derrota pode mellorar incluso os seus niveis de resiliencia si é ben xestionada e non podemos tampouco porlles as cousas demasiado fáciles, unha parte da motivación é a superación de retos.

En leste outro artigo explícanse algunhas das medidas que se poden ter en conta para reducir o impacto dos resultados avultados: Goleadas no deporte: solucións e medidas de prevención.