Cando estamos a aprender unha determinada tarefa, movemento ou exercicio uno dos factores máis importantes para asimilalo correctamente é o de contar cunha retroalimentación ou feedback eficaz. Mediante isto o xogador ou alumno percibe a calidade da execución do movemento. Se non existise ningún tipo de retroalimentación a aprendizaxe sería ineficaz ou inexistente.
En psicoloxía deportiva podemos distinguir fundamentalmente dous tipos ou clases de feedback:
1. O feedback intrínseco. Cando un xogador aprende destrezas deportivas a información de que se realizou de forma correcta e a calidade do xesto ou movemento aparece facilmente se ao polo en práctica o propio xogador ve os resultados obtidos. Por exemplo, un xogador de baloncesto ou de tenis pode ver se a pelota lanzada ha entrado ou non. Esta información é evidente para o executor, con todo, mesmo nestas situacións, é unha axuda considerable a indicación do adestrador respecto ao motivo polo que se fallou ou errado ou pola contra a causa pola que o disparo foi efectivo. É dicir, se un xogador de fútbol ou futsal realiza un golpeo cun balón coa superficie do pé correcta e o balón chega ao seu destino, hase de retroalimentar que o motivo da boa finalización foi o bo golpeo e non quedar só co gol como resultado. O mesmo sucede se o disparo foi defectuoso e se ha ir ás nubes por non pisar ben co pé de apoio, por exemplo. Este tipo de feedback intrínseco é importante sobre todo para a aprendizaxe da técnica individual e accións motrices nos inicios do proceso de ensino-aprendizaxe.
O feedback intrínseco á súa vez pode ser exteroceptivo (procede dos sentidos, o xogador ve que o seu disparo foi efectivo), propioceptivo (postura e movemento, o xogador mantivo o equilibrio ao realizar un salto) ou interoceptivo (órganos internos, cando un corredor de fondo sente cansazo polo seu ritmo cardíaco elevado).
2. O feedback extrínseco. Tamén chamado feedback aumentado. Refírese á información que hai que proporcionarlle ao suxeito cando o feedback intrínseco non lla dá. Por exemplo, un corredor de fondo necesita coñecer o tempo que vai marcando mediante medios externos. O feedback extrínseco pode provir do adestrador, ou doutras fontes tales como un vídeo, un reloxo ou sinais similares. O feedback extrínseco pode ser en función dos movementos realizados. Por exemplo dicirlle a un xogador: “Levanta a cabeza!” para favorecer unha condución de balón máis efectiva. Isto podería comunicárselle de forma simultánea ao movemento, ao finalizar a execución do movemento ou de forma aprazada ao terminar a tarefa ou nunha reunión posterior.
En certas ocasións, a pesar de que os movementos erróneos son obvios para o adestrador-educador non o son para o xogador-alumno polo que sabela transmitir non é fácil. É habitual que cando se está aprendendo a executar unha acción o ejecutante sexa incapaz de converter as indicacións do seu adestrador nunha conduta motriz adecuada. Pola contra, e o que é peor, o que pasa é que os propios alumnos-xogadores non se cren o que lles está dicindo o seu adestrador. Por esta razón o adestrador ha de ter unha moi boa habilidade para comunicar unha retroalimentación. Para lograr transmitir un feedback deportivo eficaz o adestrador ha de dar bos motivos para facerlle crer ao xogador que realizar un determinado movemento seralle útil e innovar e ser creativo na forma de comunicalo. Por iso, se es adestrador e chegaches até aquí, empeza a pensar como poder chegar aos teus xogadores xa que a túa propia orixinalidade será a verdadeiramente efectiva.
Para dar algunhas ideas sobre técnicas de feedback podemos citar algúns exemplos que sirvan para avivar o enxeño dos adestradores:
Cada deporte, cada adestrador e cada xogador é un mundo e depende dos medios de que se dispoñan polo que son centos de miles as opcións igualmente válidas mentres teñan un obxectivo de retroalimentación.
Se queres algunhas suxestións máis podes contactar comigo e axudareiche a adaptalas ás túas necesidades.
