Como decirlle aos nenos que non existen os Reis Magos (ou Papá Noel)

Chega o Nadal, esa época na que ano tras ano os nenos esperan con ilusión a que os Reis Meigos tráianlles agasallos. Pero, teño que contarvos algo: os Reis Meigos, Papá Noel ou mesmo o Ratiño Pérez, non existen de verdade. É bo mentir aos nenos coa existencia destes seres irreais? Como dicirlle aos nenos que os Reis Meigos son os pais? Pasemos a tentar contestar a estas preguntas.

Por que contamos aos nenos a historia dos Reis Meigos?

O mundo das fantasías é importante para o crecemento san dos nenos, é a súa maneira de interpretar o mundo exterior que de momento non entenden. Hai moita xente que isto non logra entendelo e exponse se é bo que os nenos teñan tantas ideas fantásticas na cabeza. Existe unha gran diferenza entre xogar con seres ficticios e mentir sobre a existencia destes seres. Pénsao, ti tamén fuches neno e vías os debuxos de Dragon Ball e non por iso agora crees que se poden lanzar ondas vitais. Se se fai de maneira responsable todo acábase acomodando dentro do noso desenvolvemento cognitivo natural.

Unha cousa é que un neno xogue a ser Ryder da Patrulla Canina ou a ser Batman e outra moi distinta é que se crea que os cans poden falar e que Batman ten unha batcueva debaixo de casa. O neno está a fomentar a súa creatividade pero sabe que é un xogo e que son personaxes de ficción. Nos casos nos que desenvolvan condutas ou pensamentos inapropiados os pais vanos a corrixir e terminarán dicíndollo. Por que non se fai o mesmo cos Reis Meigos?

A inocencia e a fantasía que ven os pais nos seus fillos adoita ser moi reconfortante para eles, mesmo para moitos pais chega un momento en que teñen máis ilusión polos agasallos que os propios nenos. Son os primeiros en ter todo preparado, os zapatos, as cartas, etc.. para estes días “máxicos”. Ademais, crear seres mitológicos como forma de justificar ou personificar feitos é algo moi común na historia da humanidade. Sucede unha cousa parecida á creación cultural de divindades e deuses. Por exemplo, os gregos crearon a Helios para poder personificar ao sol e darlle unha explicación. Pois ben, dicirlle aos nenos que Papá Noel existe é máis ou menos como dicirlle que existe o deus dos agasallos. A mente dos nenos non vén con ese coñecemento de serie implantado, é por tanto unha “mentira” que se lles conta para explicar ou justificar algo.

>> Artigo relacionado: O mito de psique: historia do símbolo da psicoloxía.

Contalo ou non contalo?

Contarlles a historia mitológica ou dicirlles que é un xogo de ficción para fomentar a ilusión é decisión persoal de cada cal. Non hai estudos científicos que verifiquen que unha cousa é mellor que a outra, de momento. Desde o meu punto de vista persoal e como psicólogo, nunca se debe mentir aos nenos e deben saber a diferenza entre a mentira e a representación ficticia, sobre todo cando chegan a unha determinada idade.

Os nenos son máis intelixentes do que cremos pero non debemos deixar que terminen asimilando como verdadeiras cousas que non o son. Se por eles mesmos non son capaces de pescudalo, hai que dicirllo ao seu debido tempo. Vivimos na época dos milenials, na época dos os nativos dixitais, e moitos pais modernos xa optan por contar a verdade xa desde que son pequenos, como un xogo máis. Creo que tarde ou cedo esa será a tendencia.

A que idade hai que dicirlle aos nenos que os Reyes non existen (ou son os pais)?

Se os teus fillos, xa sexa por cultura social ou porque llo dixeches ti, xa cren nos Reis Meigos e queres dicirlle a verdade, cando é mellor contarlla?

Normalmente chega unha idade na que os propios nenos empezan a sospeitar e a pensar en que hai cousas que non encaixan na noite de Reyes ou en Noiteboa. Como fai Papá Noel para levar tantos agasallos se só é unha persoa? Os nenos pregúntase miles de cousas, é a súa maneira de madurar e desenvolverse na contorna. Por iso, moitas veces desas preguntas nacen os rumores e na súa propia contorna aparecen os primeiros nenos que o descubriron e escapar dicilo aos demais.

Os nenos comprenden a realidade de forma diferente ao longo do seu desenvolvemento. Até os 4 anos seguramente crean firmemente na existencia real dos Reis Meigos (basicamente cren como certo todo o que se lles di). Isto débese a que non están preparados para o coñecemento abstracto. Cando chegan aos 6 anos é cando normalmente empezan a xurdir as preguntas e dúbidas. Aproximadamente, entre os 6 e 8 anos é cando xa maduraron o suficiente como para comprender que os Reis Meigos non son reais ou polo menos non o son como persoas físicas de carne e óso que aparecen de súpeto na súa casa (hai nenos que desenvolven medo a esas misteriosas persoas). A capacidade de razoamento abstracto desenvólvese na etapa entre os 8 e 14 anos. Con estes datos, normalmente a idade para que saiban a realidade dos Reis Meigos é contorna aos 8 e 11 anos. Actualmente é moi pouco probable que un neno con 11 anos aínda crea neles. Así que, se o teu fillo chega a unha idade contorna aos 10 anos (como máximo) crendo firmemente na existencia dos Reis Meigos é mellor que lle contes a verdade.

>> Artigo relacionado: Fases del desarrollo psicomotor, desde la psicodinámica.

Consellos para dicirlle aos nenos que os Reis Meigos son os pais.

1. Non dicirllo en Nadal . A outra é que nunca hai que dicirlle aos nenos a verdade durante a propia época dos agasallos. Pensa que xa escribiron as súas cartas e teñen toda a ilusión do mundo acumulada. Non podemos coller e frustralos sen necesidade cando máis álxida está a súa ilusión. Por iso, hai que esperar a que pasen estas datas para contarlles a verdade, cando non estean a pensar en se os Reyes vanlles a traer o agasallo que pediron ou non e tampouco xusto despois de recibir os agasallos, cando están a gozar dos mesmos. Hai que deixar pasar polo menos unhas semanas ou meses, cando pasase o efecto Nadal.
2. Saber que poden sentirse decepcionados pola mentira dos seus pais. Se o neno se non está o suficientemente preparado ou as súas fantasías están moi arraigadas crerá que os seus propios pais estivéronlle mentindo todo este tempo. Isto ha de evitarse, e para iso hai que explicalo deixando ben claro o que significa a ilusión e a sorpresa dos agasallos. Non deixa de ser un xogo. Teñen que coñecer a diferenza entre mentir e gardar un segredo, pola ilusión do mesmo. Un exemplo é cando se fan agasallos polos aniversarios, que tamén se gardan en segredo. Tanto para os nenos como para os pais que compran e esconden os agasallos, eles tamén se ilusionan. Desmentir algo será inofensivo se o fas, senón poderás crear certa sensación de incredulidade dos nenos sobre as cousas que lles digan os seus pais e terminarán por usar tamén mentiras para explicar as súas cousas. Sinceridade.
3. Explicarlles o que significan os agasallos de verdade. Se un neno pórtase ben durante todo o ano só para que os Reis Meigos non lles traian carbón algo está a funcionar mal, segundo a psicoloxía. O neno ten que entender que os Reyes escenifican a ilusión de todos os días e que os agasallos representan o agarimo das persoas que os rodean, representados culturalmente pola figura fantástica dos Reis Meigos ou Papá Noel. Ás persoas hai que educalas para compórtense prosocialmente por eles mesmos (motivación intrínseca), e non cun motivo externo (motivación extrínseca) e moito menos se é polos desexos dunha terceira persoa imaxinaria. Poden sentir que o seu comportamento está condicionado e coaccionado a ese misterioso deus dos agasallos. Sóache isto ás ofrendas relixiosas e a fe en deus? Si, é o mesmo.
4. Dillo coas túas propias palabras. Non utilices tecnicismo ou palabras estrañas e sei bastante directo e sinxelo. Usa as túas propias palabras para explicarlle a situación, o neno, repito, é máis listo do que crees e seguro que o entende. Ademais, se te abres de forma natural a el terminará despois por contarche máis problemas e outros segredos, porque sabe que pode confiar nos seus pais.

>> Artigo relacionado: Como establecer metas motivacionales.

Unha forma creativa de dicilo: a carta dos Reis Meigos (aos nenos).

Para terminar, propoño unha alternativa creativa para dicirlle aos nenos a realidade dos Reis Meigos ou Papa Noel é a de escribirlles unha carta, igual que fan eles cando piden os seus agasallos ás súas maxestades. Desta maneira manterase certa ilusión e non será tan frío como dicirllo directamente. Trataríase de escribir un texto, manuscrito ou en computador, e porqué non enviala por correo postal para que chegue ao domicilio coma se procedese dos mismísimos Reyes Meigos. Unha vez recibida, deixarlla na súa habitación para que poida vela, observar quen se trata o remitente e abrila para que o neno póidaa ler só e tranquilo.

Na carta contarémoslle cousas persoais da súa día a día para que saiba que aos poucos vaia asimilando que é a súa familia a que está detrás das figuras dos Reis Meigos (ou calquera outro ser).

Propoño un texto exemplo de como podería ser esa carta:

Ola, XXXXXX.

Somos os Reis Meigos. Seguro que xa nos coñeces de enviarnos moitas cartas por estas datas pedíndonos agasallos. Esperamos que este ano tamén che portases ben, portarse ben é a mellor maneira para recibir cousas a cambio.

Queriamos dicirche unha cousa. O importante non é que sexamos Reyes ou Magos. O importante é que quen che envía os agasallos son unhas persoas que che queren moito, que saben como te sentes e o que che mereces cada un dos agasallos.

Coñecemos moitas cousas sobre ti, tantas como saben os teus pais: que che gusta patinar, debuxar co teu irmán e ata que empezaches a xogar ao baloncesto, iso é xenial!. Tamén sabemos que che gusta moito contarlle aos teus pais as cousas que vos ensina vosa profe XXXXXX ao saír do colexio e que che gusta baixar ao porque a xogar coas túas amigas, como XXXXXX, XXXXXX, XXXXXX, XXXXXX…

Despois che todos estes anos sabemos ben que te esforzas en facer moi ben as cousas, que axudas á túa hermanito pequeno en todo (aínda que ás veces quíteche os xoguetes da Patrulla Canina). Sabemos que che gusta axudarlle á avoa a cociñar, que vas co avó ao parque (e que che compra moitos cromos) e que este ano cumpriches xa 9 anos. Que maior!

Como xa es maior gustaríanos contarche un pequeno gran segredo. Un segredo que non poderás contarlle ao teu hermanito pequeno nin ao resto de compañeiros de clase, ou do parque, porque os outros nenos non o saben. Será o noso segredo! Le isto en voz baixiña e que ninguén che escoite mentres o les, vale? Como todos os segredos ninguén se pode decatar.

Ese segredo, é sobre o misterio dos Reis Meigos. Poucos saben a gran verdade deste misterio e ti xa estás preparado para sabela, e gardar esa verdade como un gran segredo e non contarllo aos outros nenos. Fuches moi bo e merécesche coñecelo.

O segredo é o seguinte. Os Reis Meigos só somos os representantes fantásticos do moito que che queren o teu papá, a túa mamá, os teus avós, os teus tíos e toda a xente que che rodea e quere unha chea. Somos cos personaxes de conto pero que non existimos na realidade, só na fantasía, a ilusión e os corazóns de todos os que che queren.

Agora xa o sabes, os Reis Meigos non existimos como persoas, as persoas que pon os xoguetes pola noite mentres ti dormes son… os teus papás! Os teus pais son os que representan aos Reis Meigos, coma se de actores tratásense.

Se os teus papás ponche xoguetes por estas datas é porque saben que chos mereces e que fuches bo, son os que mellor che coñecen e os que máis che queren, como o resto da túa familia que tamén lles deixa agasallos aos teus pais para que chos poñan pola noite e espértesche coa ilusión de abrir os agasallos. Porque es un bo fillo, un bo neto e un bo sobriño e á túa familia faille moi feliz verche contento e ilusionado. Todo iso merécese que che espertes cunha sorpresa nestas datas, igual que cando fanche agasallos polos teus aniversarios. Quéreche moito e por iso fanche agasallos. Como ti quérelos a eles.

O teu hermanito pequeno aínda non está preparado para coñecer o segredo así que non lle digas nada e garda o segredo, é unha gran responsabilidade! Agora que sabes quen son os Reis Meigos tes que axudar aos teus pais a gardar este segredo e manter a ilusión destes días pola sorpresa dos agasallos. Todos os anos hai que seguir colocando os zapatos pola noite para esperar que cheguen os agasallos e siga crendo que veñen os Reis Meigos uns anos máis.

Un bico e un abrazo moi moi grande dos Reis Meigos e de papá, mamá e toda a xente que che quere.