A ilusión de invulnerabilidade é un rumbo cognitivo debido ao cal distorsionamos a percepción das ameazas externas ou riscos que nos poden ocorrer durante as nosas vidas. O noso cerebro utilízao para protexernos ante a tensión que supón un temor a unha realidade que vemos allea a nós. Aínda que é unha barreira defensiva do noso propio benestar persoal é unha arma de dobre fío senón manéxase de maneira realista.
Este rumbo cognitivo invádenos dun optimismo non realista, que nos converte de maneira irreal en auténticos Superman, cando de todos é sabido que os humanos e resto de especies vivimos nunha incerteza de adversidades que nos poden facer caer nunha situación non desexada, como pode ser unha enfermidade grave, un accidente de tráfico, unha relación non desexada ou mesmo un embarazo non desexado. Ata que non nos pasa a nós ou alguén próximo o noso cerebro parece non reaccionar, co fin de que vivamos plácidamente sen preocupacións innecesarias e cando chegue xa lle plantaremos cara. Isto ten un grave problema si faise de forma xeneralizada: a irresponsabilidade persoal e social.
>> Artigo relacionado: Como os rumbos cognitivos afectan ás nosas decisións diarias.
Este principio cognitivo que nace no noso cerebro como protector convértese no noso maior perigo, sobre todo e situacións nas que o noso pensamento debería ser entendido de forma máis grupal. É o caso que se sucede agora mesmo ante a crise sanitaria que sacode ao mundo pola pandemia do coronavirus.
Ao mundo ameázao unha nova enfermidade, COVID-19, provocada polo coronavirus SARS-Cov-2 que afecta a millóns de persoas en todo o mundo e que está a deixar cantidades que se conta por miles de mortos. As autoridades sanitaras advirten que a cidadanía debe tomar estritas medidas de hixiene e seguridade sanitaria como son o uso de máscaras ou o distanciamento social. Non se cansan de repetilo en todos os sitios.
>> Artigo relacionado: Medo ao coronavirus: recomendacións para manter a calma
Con todo, á sociedade séguelle custando enfrontarse a esa realidade que moitos deles ven demasiado lonxe, porque non lles tocou vivila de preto. Esta ilusión de invulnerabilidade ante un virus invisible crea unha falsa sensación de seguridade que fai baixar a garda e cometer graves actos de irresponsabilidade.
A ti non pasarache ata que páseche.
Irresponsabilidade persoal, pero sobre todo social. Somos egoistas por natureza, primeiro nós e logo os demais, e cústanos entender que si nos salvamos nós podemos salvar aos demais e á vez a nós mesmos, porque o que agora mesmo non tócache a ti pode chegar de rebote, cal efecto bolboreta: estou infectado sen síntomas; transmito o virus a unha persoa que á súa vez llo transmite a outra; esoutra volve ter contacto comigo e transmíteme máis carga viral que logra que agora si empezo a notar os síntomas e non só iso, senón a todos os meus achegados e seres queridos.
Esta irresponsabilidade social é similar á vivida en relación á transmisión do VIH que a enfermidade da SIDA. Durante anos necesitouse realizar unha profunda concienciación na sociedade sobre o problema e campañas de propaganda para facer entender o importante que era a responsabilidade social para evitar a propagación do virus e que a día de hoxe segue sendo necesaria.
Esta falsa percepción de control sobre a nosa vida creou unha ilusión de invulnerabilidade sobre todo na mocidade. Os datos revelados do estudo Ilusión de invulnerabilidade, estereotipos e percepción de control da SIDA en universitarios publicado na Revista Iberoamericana de Psicoloxía e Saúde en 2015, poderían servir de exemplo para o caso da transmisión do COVID-19. No caso da SIDA promovíase o uso de preservativos, agora o uso de máscara.
A invulnerabilidade sérvenos para manter un estado de calma interior e un estado de motivación persoal alto para que posibles riscos non nos paralicen no noso día a día, pero non se pode levar aos extremos e racionalizalo de maneira eficiente. Isto é derivado tamén do rumbo de confirmación que fai referencia a que tentamos sempre xustificar os nosos pensamentos dalgunha maneira.
Por exemplo, dicindo que si o uso de máscara pode ser mesmo peor para as vías respiratorias, que si se coñece xente que tivo a enfermidade e non a transmitiu a familiares, etc. Tendemos a auto-xustificar os nosos actos para facelos racionais á nosa maneira. Por iso é tan importante tamén a boa educación emocional nestes aspectos para xerar unha sociedade máis empática.
Ponche a máscara, respecta a distancia social. Só son dúas normas, que esperemos empécense a interiorizar de maneira natural para parar unha enfermidade que estará presente na nosa sociedade durante un longo período de tempo e previr a volta ao confinamento. Ti tamén podes salvar vidas.
_
Referencias:
Vermellas-Murcia, C., Pastor, E., Esteban-Hernández, J. (2015). Illusion of invulnerability, stereotypes and perception of control to AIDS in undergraduate students. Revista Iberoamericana de Psicoogía e Saúde, 6(1), ppp 28-38
