Destreza psicomotriz: fases da súa aprendizaxe.

O deporte é movemento, co cal a habilidade de saberse mover con precisión é clave na maioría de deportes e esta destreza motriz pódese mellorar co adestramento.

Poder executar unha acción deportiva existen varios factores:

• Xenéticos: estatura, constitución física, estrutura muscular, etc…
• Ambientais ou psicogenéticos: esquema corporal, psicomotricidade, personalidade, etc.
• Esforzo: destreza motriz, concentración, motivación, adherencia, etc.

Dentro deste último punto, a destreza motriz debe ser educada e entrada polo que o adestrador-educador a incultará para mellorar o seu rendemento. O educador deberá ter certa habilidade para detectar os erros de execución e achegar unha retroalimentación ou feedback que reforce as mellorías nos xestos técnicos e motrices.

Proceso de aprendizaxe da destreza motriz.

Aprender destreza motriz implica un proceso físico e mental. Adquírense primeiro destrezas básicas como o gatear, camiñar ou rubir e outras máis complexas como andar en bicicleta, conducir un coche de F1 ou realizar un salto triplo mortal con dobre tirabuzón investido mentres te comes un kebab. As capacidades mentais e físicas están implicadas na execución pero sobre todo nas etapas temperás da aprendizaxe e require de concentración e atención.

Fases do aprendizajde da destreza motriz.

Utilizaremos como base a clasificación de Paul Fitts de 1964:

Fase Cognitiva

Nesta fase inicial a aprendizaxe céntrase en acumular a comprensión da maneira na que se executa a destreza motriz. O educador-adestrador explica e describe a tarefa e pode explicar con demostracións directas, gráficos ou exemplos reais a forma da execución correcta do xesto. Entra en xogo a cognición do alumno-xogador-aprendiz para obter o coñecemento. É a parte teórica. Posteriormente inícianse os ensaios iniciais que han de esixir sempre un bo feedback e reforzo xa que os erros serán habituais.

Exemplo: un porteiro de fútbol sala que se inicia no xesto da “cruz”, ou un xogador de squash que colle por primeira vez a raqueta e inicia o golpe básico de saque.

Fase Asociativa

É unha fase fundamentalmente práctica e de fixación. É o período máis longo na que se adquire a práctica necesaria para dominar un xesto. É o período de adestramento puro e duro.

Ao principio desta fase conséguese unha mellora moi rápida da destreza básica polo que cada vez é menos necesario o cambio para unha execución óptima. Un erro moi frecuente é que se adoita abandonar ou reducir o adestramento da destreza ao ver que se domina o xesto co que a curva de mellora empeza a decaer aínda máis. Non debemos de esquecernos de seguir adestrando todas as destrezas aínda que pareza que as dominamos para pasar de principiante a niveis avanzados. A retroalimentación do adestrador segue sendo sumamente importante, podemos pasar a realizalas sobre outras condutas ou erros que non están aínda interiorizados.

Exemplo: un xogador de fútbol sala profesional se sobreentiende que domina o xesto do pase co interior do pé. Con todo, é conveniente seguir realizando exercicios nos que o obxectivo siga sendo este tipo de destreza. É a única forma de dominala e perfeccionala.

Fase Autónoma

Os famosos automatismos. O suxeito xa é capaz de pór en práctica a destreza ao máximo nivel de habilidade e de forma inconsciente. A destreza xa é un hábito.

Todo o mundo teñen destrezas autónomas: camiñar, conducir, usar o coitelo para comer, usar os escarvadentes para comer arroz como os xaponeses (bo, esta non todo o mundo, polo menos eu non… :P), escribir, etc.

No deporte, por exemplo, un xogador de fútbol sala é capaz de controlar un balón coa planta de forma automática sen ter que pensar como realizar o xesto.

O progreso desde a fase cognitiva, pasando pola asociativa e até a autómata require un cúmulo de práctica e tempo que depende das habilidades do suxeito, da situación da aprendizaxe e a complexidade da tarefa. Canto maior é a complexidade máis adestramento e dedicación necesitan, por exemplo, dise que os ximnastas olímpicos require de 8 anos para lograr competir ao máximo nivel.

O que algo quere, algo lle custa.