Soa raro, pero é certo. Psicólogos das Universidades de Cambridge, Yale e George Mason están a tentar crear unha vacina cerebral que che inmunice das noticias falsas. Vivimos na sociedade da información e creémonos gran cantidade de noticias de dubidosa veracidade que circulan por medios de comunicación e redes sociais viralizándose como cal virus da gripe. Ese virus xa ten a súa vacina, ou non.
Un dos exemplos máis recentes deste tipo de noticias falsas é a que Javier Cárdenas protagonizou a principios deste mes. O popular presentador de radio e televisión soltou sen máis unha noticia falsa, un bulo, que relacionaba o autismo coas vacinas. O cal é totalmente falso pero que seguramente moitas persoas chegaron a crerse dado o efecto simpatía e de autoridade que se supón que un presentador debe transmitir. Damos por feito que a noticia é real ao provir desa fonte, sen máis.
>>Artigo relacionado: Rumores: factores e funcións.
O estudo en cuestión, publicado a principios deste ano 2017, denominado Inoculating the Public against Misinformation about Climate Change (en español, Inoculando ao público contra a desinformación sobre o cambio climático) utiliza unha técnica similar ás vacinas convencionais para inmunizar ante as noticias falsas.
En resumo, estes científicos o que fixeron foi estimular o sistema inmune psicolóxico ante este tipo de información de escasa fiabilidade. Mesturaron pequenas doses de noticias fake (falsas) entre noticias documentadas e veraces. Os resultados non foron demasiado esperanzadores, pero até o 13% das persoas que se vacinaron” de forma específica cambiaron as súas opinións sobre as noticias a favor do rigor científico.
O que fai esta vacina” é crear certa resistencia á desinformación, de maneira que a próxima vez que vexamos unha noticia dubidosa, seremos máis susceptibles a ela. É dicir, a vacina afainos a buscar certo grao de veracidade e rigor na noticia e non quedarnos co simple titular.
No estudo científico, presentaron aos 2.000 participantes na investigación dúas afirmacións sobre o cambio climático, unha real e outra falsa. A noticia verdadeira respondía a que o 97% dos científicos estaban de acordo en que o cambio climático era provocado polo home. A falsa dicía o contrario e estaba apoiada (hipoteticamente) pola firma de decenas de miles de científicos americanos (fake). De feito, só o 1% dos asinantes eran persoas expertas e o resto do comunicado estaba “asinado” polas mismísimas Spice Girl e até o gran Charles Darwin (Ai, Darwin si levantases a cabeza e vises en que se converteu a evolución humana!).
As “vacinas” psicolóxicas que estes psicólogos lles presentaron aos participantes foron de dous tipos:
Estas pequenas doses de falsidades entre noticias contrastadas actuaría como reforzo de face á próxima vez que vísemos noticias dubidosas.
Segundo outro estudo publicado recentemente na revista Journal of Experimental Social Psychology etiquetar unha historia como “baseada en feitos reais” mellora a nosa avaliación sobre a historia e outórgalle credibilidade cando se trata dunha historia pouco comúns.
Estes investigadores atoparon que a etiquetaxe baseada na verdade perdía efectividade a medida que o feito contado tiña unha tipicidad maior. É dicir, que cando nos contan algo do que non temos referencias de experiencias anteriores engadindo “baseado en feitos reais”, tendemos a dalo por veraz. Así de sinxelo lograrse facerlle crer á xente cosas incribles.
As noticias falsas só deberían existir cando o humor e a sátira sexan o obxectivo da mesma, como no caso de O Mundo Today ou LugoNews. Máis dun creuse as súas irónicas historias.
Quen sabe si esta noticia tamén é falsa. Ti que crees?
Por si dubidas dela, direiche que é baseada en feitos reais e que a continuación deixo as referencias aos artigos científicos.
_
Referencias:
Valsesia, F., Diehl, K., Nunes,J.C. (2017). Based on a true story: Making people believe the unbelievable, Journal of Experimental Social Psychology, Volume 71, July 2017, pp 105-110, ISSN 0022-1031. Recuperado o 13 de Xuño de 2017 de http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S002210311630436X
Van der Linden, S., Leiserowitz, A., Rosenthal, S., Maibach, E. (2017). Inoculating the Public against Misinformation about Climate Change. Global Challenges (1), 1600008.Recuperado o 13 de Xuño de 2017 de http://dx.doi.org/10.1002/gch2.201600008
