A Programación Neurolingüística (PNL) conforma un conxunto de suxestións cuxa aplicación trata de mellorar as interaccións coa contorna física, mellorar as relacións cos demais e tamén cun mesmo. Para conseguilo, a Programación Neurolingüística baséase nuns supostos que, máis que ofrecer absoluta veracidade, céntranse en comprobar a efectividade.
É dicir, non se trata de comprobar empíricamente a veracidade dos resultados da aplicación de certas pautas, senón que se trata de ver o grao de eficacia que ten esa aplicación na vida real. As bases teóricas da PNL son válidas porque resultan útiles, non en función da veracidade dos seus supostos, senón en función da súa efectividade.
1. As persoas elaboran mapas mentais da realidade.
A xente ten as súas propias representacións da contorna no que se move e tamén representacións sobre si mesmo. O que se considera como realidade é a imaxe interna que cada un se forma sobre as cousas. Pódese dicir que cada persoa desenvolve un mapa mental de todo o que lle rodea, tendo sempre en conta que ningún mapa é máis real ou verdadeiro que o doutra persoa.
Cada suxeito reacciona, pensa ou sente segundo o mapa da súa realidade persoal, e non a partir das situacións. Non son os feitos os que fan que un individuo senta dunha maneira ou doutra, é a forma de interpretar esa situación a que vai determinar as reaccións, sentimentos etc.
2. O mapa é unha representación do ambiente.
Os mapas constrúense grazas ás capacidades sensoriais: visual, auditiva, kinestésica, olfativa e gustativa. Cando se analiza a realidade e cando se desenvolve un mapa mental, interveñen unhas vías neurológicas concretas. Por exemplo, se se está observando unha paisaxe vanse a activar no cerebro unhas neuronas específicas que van axudar, por exemplo, a almacenar a información visual, o que sentiu nese momento, o que se escoitou etc. Posteriormente, cando de forma voluntaria téntase recuperar esa información, é dicir, lembrala, acceder á memoria, o recordo darase grazas á activación das mesmas neuronas que participaron na creación do recordo.
Tamén é posible crear mapas lingüísticos onde se vai a describir a realidade mediante verbalizaciones. Isto faise evidente cando se mantén un diálogo interno, de forma constante, cun mesmo, describindo nosa propia realidade.
Tanto os mapas visuais como os verbais son os usados á hora de relacionarse co ambiente.
Na práctica pódense reprogramar secuencias de condutas que van cambiar as emocións, pensamentos e sentimentos desde o interior. Ao traballar con recordos e experiencias está a traballarse, de forma directa, coas vías nerviosas que máis tarde se van a utilizar para realizar comportamentos adecuados que, máis adiante, proxectaremos cara ao exterior.
Tamén se pode manexar o diálogo interno para facilitar o cambio; guiándoo para que pense dunha determinada maneira, aínda que isto require moita práctica, pois non é fácil cambiar os pensamentos automáticos por outros novos, aínda que sexan os máis adecuados e beneficiosos para as interaccións coa contorna, cos demais e connosco mesmos.
3. O que limita ás persoas son os poucos recursos que posúen os seus propios mapas mentais.
É imposible que unha persoa queira gañarse a vida como cantante de ópera se non ten unhas capacidades innatas para iso, sen coñecementos de música ou sen oído musical. De igual forma, hai unhas limitacións imposibles de liquidar polas súas características xenéticas ou polo ambiente físico. Por exemplo, é imposible que unha persoa con deficiencias físicas pretenda subir ao Everest, pero depende del mesmo empezar a camiñar gradualmente, facer excursións ou breves paseos que poidan contribuír a mellorar a súa saúde física e mental.
A PNL axuda a entender os mapas mentais daquelas persoas que conseguen os seus obxectivos para ?copiar? eses mapas e integralos aos doutra persoa. Trátase de coñecer que pasos, pensamentos ou sentimentos déronse nesa persoa para favorecer o logro dos seus obxectivos. Ao coñecelos e comprendelos pódense aplicar á vida real en forma de exercicios, actividades, etc.
4. Hai que ter en conta só os resultados.
Débese evitar ou reducir o uso de etiquetas como a do fracaso ou o erro. Estes termos son só iso: termos. O malo é que se adoitan usar para autolimitarse ou menosprezarse. Ás veces as cousas non son como un espera pero o mapa interno non permite que a persoa cambie de actitude, porque ante determinadas situacións a mente actúa do mesmo xeito e de forma reiterada.
Hai que cambiar ese mapa interno por outro máis adecuado para que as cousas tamén cambien. Se sempre se actúa da mesma forma, non se pode pretender cambiar as cousas por máis que un queira. A proposta da PNL, por tanto, asume que cando algo non funciona o ideal é probar con algo diferente. Os exercicios que propón a PNL permiten reprogramar os mapas mentais, mellorando o desenvolvemento persoal e a interacción co medio.
5. Diferenciar entre comportamento e identidade.
Ás veces, as persoas poden comportarse de forma estúpida ou de forma irresponsable. Pero tamén de forma altruísta, creativa, etc. Pero as persoas non son irresponsables nin tampouco xenios.
Hai unha diferenza entre ser e actuar. Pódese ser dunha determinada maneira, pero hai situacións nas que se actúa de forma diferente a como a persoa é en realidade. Albert Ellis explicou o tema afirmando que ?somos? seres humanos e ?actuamos? como tales, cometendo erros en ocasións e actuando ben noutras.
6. As persoas actúan segundo o contexto e elixen a mellor opción posible
O problema xorde cando os mapas non posúen os suficientes recursos para atopar unha opción alternativa. O uso de mapas mentais pobres ten como consecuencia que as persoas teñan dificultades en situacións problemáticas.
O cambio de conduta darase cando a persoa interiorice outros modos de actuar máis adecuados.
7. Cada persoa está constituída por diferentes partes
Desde a Psicanálise considerouse que a mente humana dividíase en dous grandes partes: o consciente e o subconsciente. Tamén desde a Análise Transaccional considérase que a personalidade está constituída por tres estados do EU. Case todas as escolas de psicoterapia fragmentan dalgún modo o mundo interno.
Así, cada parte da propia identidade pode ter as súas metas, intencioes, capacidades etc. que poden entrar en conflito.
8. A importancia da comunicación.
As persoas están a intercambiar mensaxes, de forma continua, co mundo externo e tamén cun mesmo. Desta maneira, percíbense as demandas do ambiente e maniféstanse as necesidades e as frustracións.
9. Comunicación consciente e inconsciente
Establécese a comunicación consciente cando temos intención de transmitir unha mensaxe por calquera das canles, verbais, escritos ou gestuales. Pola súa banda, a comunicación inconsciente dáse por vías de exteriorización das que non se ten ningún control.
As mensaxes inconscientes son sempre máis fiables que os que se transmiten de forma consciente e voluntaria.
10. O sentido da comunicación é o resultado dos interlocutores
Unha vez transmitido a mensaxe, o único responsable da súa interpretación é o emisor. A intención que tivese o comunicador pode ser unha cousa concreta pero o receptor expón unha resposta diferente á que esperaba.
No mundo dos negocios, a PNL marcará unha diferenza na comunicación, motivación, influencias, negociación, desenvolvemento persoal, liderado, poder, autoridade etc.
