9 estilos cognitivos

Este termo foi introducido polo psicólogo americano Gordon Allport (1897-1967) dentro da súa famosa teoría da personalidade e a partir dos estudos de Carl Jung (1875-1961) . Os estilos cognitivos son dimensións psicolóxicas xerais polas que se diferencian as persoas. Os estilos cognitivos fan referencia ás diferenzas individuais nos modos de percibir, lembrar ou pensar e de que maneira fano as persoas. Por isto último, podemos dicir que o elemento principal dos estilos cognitivos non é a eficacia coa que se fai, senón máis ben como se fai o que se fai. Un estilo cognitivo fundaméntese na maneira de procesar a información e de utilizar os recursos cognitivos propios, tales como a percepción, o pensamento, a percepción ou a memoria e que están relacionados coa personalidade individual.

Os 9 Estilos Cognitivos.

Foron numerosos os autores que trataron de dar clasificación aos tipos de estilos cognitivos, explicaremos a proposta de Messick (1976). Este autor describiu 9 estilos diferentes de estilos cognitivos entre os que destacan a dependencia-independencia de campo e a dimensión reflexividad-impulsividad. Máis tarde chegaríase a ampliar a listaxe a 19 estilos cognitivos diferentes.

1. Dependencia-Independencia de campo.

Neste estilo cognitivo o que se estuda é a capacidade de actuar dun modo diferenciado do ambiente. Trátase do modo no que as persoas se fían das súas propias percepcións internas para non enganarse pola información procedente das percepcións externas ou ambientais.

A independencia do campo aumenta até os 15 anos de idade, tenden a estabilizarse e empeza a diminuír.
As persoas independentes non teñen por que ser máis intelixentes.
Unha persoa independente tende a predisponerse a ter ideas delirantes.
Unha persoa dependente ten predisposición ao consumo de sustancias ou caer en relacións de dependencia emocional.

2. Reflexividad-Impulsividad.

Neste estilo a tendencia consiste en tomar decisións rápidas ou lentas. As persoas máis reflexivas tenden a ser máis conservadoras que as impulsivas. Os reflexivos analizan a situación de forma coidadosa e analítica en función das diversas alternativas. Todo o contrario para as persoas impulsivas que se deixan influír pola aparencia dalgunha das alternativas.

3. Escudriñamiento.

Fai referencia ás diferenzas individuais en amplitude e intensidade da atención.

4. Amplitude de categorización.

Diferenzas individuais en tendencia a procesar a información en categorías máis amplas en contraposición á tendencia a procesala en categorías de pouca extensión.

5. Estilo conceptualización.

Este estilo é moi parecido ao de amplitude de categorización. O estilo de conceptualización refírese máis concretamente ás diferenzas individuais en tendencia a clasificar un conxunto heteroxéneo de estímulos nun número amplo ou reducido de categorías. Un exemplo deste tipo de estilo é que hai persoas para as cales existen só 5 cores e outras que categorizan até diferentes tipos de cor branca.

6. Complexidade – Simplicidade Cognitiva.

Diferenzas individuais en tendencia a interpretar as situacións, especialmente de tipo social, dunha forma multidimensional e abstracta en contraposición á tendencia a interpretalas de maneira unidimensional e concreta.

7. Nivelamiento – Agudización.

Diferenzas individuais en canto ao funcionamento da memoria.

Os niveladores: asimilan e confunden as súas percepcións actuais con experiencias almacenadas na memoria.
Os agudizadores: distinguen a información almacenada na memoria da información actual.
8. Control restritivo – Control flexible.

Diferenzas individuais en canto á súa dificultade ou facilidade para superar as interferencias perceptuales ou cognitivas.

9. Tolerancia – Intolerancia.

Refírese á tolerancia ou intolerancia das persoas ante situacións inusuais. Así, as persoas diferénciase en canto ao seu maior ou menor disposición para aceptar e tolerar percepcións ou experiencias incongruentes ou inusuais con relación ao que o individuo sabe ou coñece.

Outros estilos cognitivos.

Visualizador-verbalizador.
Visual-Háptico.
Serial-Holístico.
_

Referencias bibliográficas:

Santrock, J.W. Psicoloxía da Educación (2011). Ed. Mc Graw-Hill.