Como afecta a nicotina ao cerebro?

A nicotina modifica o funcionamento do cerebro, concretamente actúa sobre os receptores colinérgicos de nicotina que forman parte do circuíto de recompensa, liberando dopamina, que é o neurotransmisor da motivación e a recompensa. Ademais, faio de maneira moi rápida, entre só 10 a 15 segundos é transportada desde os pulmóns até os seus receptores a través do torrente sanguíneo. De feito, a forma máis rápida de levar unha sustancia ao cerebro é fumándoa, o cal xera uns efectos moito máis fortes de reforzo condicionado. O tabaco é a droga que presenta a maior probabilidade de dependencia con tan só probala unha vez (32%).

A adicción ao tabaco é debida, como xa dixemos, á liberación de dopamina, concretamente na zona cerebral do estriado ventral (nucleo accumbens), a chamada vía da dopamina mesolímbica, vía do reforzo e a recompensa do cerebro. Estas zonas actívanse de forma natural cando realizamos algún logro motivante: aprobar un exame, mellorar as marcas deportivas, gañar un partido, experimentar un orgasmo, etc. Son os chamados subidones naturais que xeran nosas propios fármacos naturais sen necesidade de introducilos de forma artificial. Temos nosa propia morfina ou heroína cerebral: endorfinas; a marihuana cerebral: anandamida, a cocaína ou anfetaminas cerebrais: dopamina; ou do tema que nos ocupa, nosa propia nicotina cerebral: a acetilcolina.

Cando unha droga consegue activar estas zonas de maneira abusiva e explosiva xeran a adicción. As drogas sáltanse os propios neurotransmisores cerebrais e estimulan os receptores destas de maneira que non é necesario conseguir a recompensa de forma natural, máis a curto prazo e máis intensa. Imaxínasche conseguir unha medalla olímpica de maratón sen necesidade de saír a correr? Pois iso é o que entende o cerebro cando te fumas un cigarro. Non é natural. Non é san. Déixao e ponche a facer unha actividade reforzante de verdade.

Ademais, o uso de sustancias non naturais provoca unha maior abstinencia e ansía polo consumo (craving) entrando nun círculo vicioso de preocupación pola procura da droga, adicción, dependencia e abstinencia. A longo prazo, xa non será a recompensa que produce a sustancia directamente, senón a anticipación desta recompensa a que xere o círculo vicioso. As neuronas dopaminérgicas deixan de responder o estímulo primario e fano xa directamente ao estimulo condicionado, que pode ser o ambiente por exemplo estar nunha terraza dun bar tomando un café, que incita a acender o cigarro. Neste caso ademais, o aumento de dopamina migra ao estriado dorsal do cerebro.

Agora é cando algún le isto e di que el non ten adicción ao tabaco e que só fuma cando queira. E pode ser certo, os sistemas de recompensa non son iguais para todo o mundo e poden ter unha natureza máis impulsiva ou menos. É dicir, hai xente que gaña maratóns olímpicos con menos preparación física que outro pero que conseguen a mesma recompensa final.

Que fai a nicotina no cerebro?

Pois ben, a nicotina, diríxese principalmente aos receptores colinérgicos de nicotina do circuíto de recompensa onde existen dous tipos de receptores de nicotina: o subtipo α4β2  y el y el subtipo α7.

O obxectivo de fumar a nivel cerebral é tentar:

• Desensibilizar todos os receptores nicotínicos ?4?2.
• Conseguir a máxima liberación de dopamina.
• Previr o craving (ansia por fumar).

Os receptores ?4?2 atópanse inicialmente en estado de repouso (pechados) e ábrense ao fumar un cigarro liberando dopamina xerando o sentimento de reforzo, pracer e recompensa. Unha vez que se termina o cigarro, estes receptores se desensibilizan polo que non poden funcionar temporalmente reaccionando á acelticolina (neurotransmisor natural cerebral) nin á propia nicotina. Esta desensibilización coincide aproximadamente co que se tarda en inhalar un cigarro estándar. O problema disto é que cando se abren, hanse resensibilizado ao seu estado de repouso e queren máis reforzo debido á falta de liberación de dopamina. É un círculo vicioso.

Por que os paquetes de tabaco teñen 20 cigarros?

Non por fumar máis cigarros vas conseguir máis pracer, os receptores péchanse só cun e non poden reaccionar até pasado un tempo. Agora pensa, cantos cigarros ten un paquete de tabaco? 20. Cantas horas pasas esperto? unhas 16 horas. Pois ás tabacaleras chégalles con porche 20 cigarros coas porcentaxes adecuadas de nicotina, nin cigarros máis grandes nin máis curtos, para manter a un fumador medio cos seus receptores de nicotina completamente desensibilizados. É un tema de custos de produción. Pensabas que os cigarros tiñan ese tamaño por algo aleatorio? Téñeno para que fumes un paquete diario sentindo pracer, un cigarro cada 45 minutos. Fumar máis xa non xera pracer cerebral e irá vinculado a outro tipo de condicionamento, pero non fisiológico.

Como dana o cerebro a nicotina?

Pénsacho ben á hora de empezar a fumar ou decídeche a tentar deixalo xa que fumar acelera o proceso de envellecemento do cerebro e empeora a capacidade para tomar decisións, resolver problemas ou controlar os impulsos. A causa é o adelgazamento da cortiza orbitofrontal do cerebro. Segundo un recente estudo publicado na revista Biological Psychiatry demostrouse que canto máis cigarros fuma ao día unha persoa e máis tempo leva sendo fumadora máis adelgaza esta zona cerebral. Isto ademais, está relacionado cun maior risco ás adiccións. Fumar ten un efecto acumulativo polo que os fumadores crónicos teñen máis difícil deixalo. A “boa” noticia, é que se descubriu que as persoas que deixan de fumar son capaces de recuperar parte do grosor perdido da súa cortiza orbitofrontal. Non perdas o tempo e deixa o cigarro.